راهنمای تدوین طرح پژوهش

تذکر مهم:

راهنمای تدوین طرح پژوهش با استفاه از الگوی پیشنهادی موجود در کتاب « روش تحقیق در علوم اجتماعی» نوشته « ریمون کیوی، لوک وان کامپنهود»، ترجمه « عبدالحسین نیک گهر» تهیه شده است. لذا در هنگام آماده سازی طرح پژوهش خود، در صورت داشتن ابهام یا پرسش می بایست به مطالب کتاب مراجعه کرده و با مرور مباحث نظری و تمرینات عملی موجود در کتاب ابهامات خود را رفع نمایید.

مشخصات طرح پژوهش

عنوان طرح پژوهش:.......................................................

نام و نام خانوادگی دانشجو:.......................

شماره دانشجویی:.....................

ترم تحصیلی ..........

استاد:........

 

1.       عنوان تحقیق:

راهنمایی: در این بخش عنوان تحقیق انتخابی خود را ثبت کنید. عنوان تحقیق حوزه اصلی پژوهش شما را مشخص می کند. بطور مثال:

·         بررسی رابطه درآمدهای نفتی و رشد اقتصادی در ایران از سال 1380 الی 1385.

·         مقایسه اندیشه سیاسی دکتر داوری اردکانی و دکتر سروش

2.       پرسش آغازی:

راهنمایی: در این بخش پرسش آغازین تحقیق خود را تدوین کنید. پرسش آغازین تحقیق معطوف به مساله و دغدغه اصلی است که در ذهن شما در  رابطه با موضوع تحقیق شکل گرفته است. در تدوین پرسش آغازین تحقیق می بایست به شاخص های یک پرسش خوب تحقیق – که در کلاس طرح شده است – توجه نمایید.

3.       مطالعه اکتشافی:

راهنمایی: برای انجام مطالعه اکتشافی می بایست دو عمل خواندن و مصاحبه انجام شود.

·         خواندن: برای انجام درست این بخش ضروری است که 5 مقاله علمی – پژوهشی مطالعه شود و طبق شاخص های مطرح شده در کتاب ... داده های مهم مقاله ها چکیده و در بخش مطالعه اکتشافی آورده شود. مقالات از طریق جستجو در اینترنت ( با مراجعه سایت هایی مانند پورتال جامع علوم انسانی، مگ ایران، نورمگز ) در چکیده حداقل بایستی اطلاعات زیر موجود باشد:

v       عنوان مقاله،

v       پرسش اصلی مقاله،

v       دیدگاه نظری مقاله ( مفاهیم اصلی و فرضیه مقاله)،

v        روش گردآوری اطلاعات در مقاله،

v       استدلال های مهم موجود در مقاله،

v       و دستاوردهای مقاله در حوزه تحقیق.

·         مصاحبه: در این بخش بایستی حداقل با یک نفر از اعضای هیات علمی گروه علوم سیاسی یا یکی از دانشجویان دکتری علوم سیاسی دانشگاه مصاحبه صورت گیرد.مصاحبه بایستی با توجه به موضوع تحقیق و با رعایت اصول انجام مصاحبه اکتشافی (بی رهنمود) انجام شود.سوال های مطرح شده در مصاحبه و پاسخ مصاحبه شونده، به صورت چکیده در بخش مطالعه اکتشافی عرضه گردد.

4.       تدوین طرح نظری مساله تحقیق ( چارچوب نظری)

راهنمایی: با توجه به پرسش آغازین و مطالعه اکتشافی طرح نظری مساله تحقیق را تدوین نمایید. در این مرحله سه کار مهم بایستی انجام شود:

·         فهرست کردن دیدگاه های نظری موجود: دیدگاه های نظری موجود برای بررسی موضوع فهرست شود.

·         انتخاب یک دیدگاه نظری : یکی از دیدگاه های نظری که از نظر شما برای تحقیق مناسب تر می باشد انتخاب شود.

·         بازسازی عنوان تحقیق و پرسش تحقیق: با توجه به دیدگاه نظری انتخاب شده، بایستی پرسش آغازین اصلاح گردد تا با رویکرد نظری شما تناسب داشته باشد.

 

5.       ساختن مدل تحلیلی پیشنهادی (مفاهیم و فرضیه ):

راهنمایی: پس از بازنویسی پرسش آغازین مقاله با توجه به رویکرد نظری انتخاب شده، می بایست مفاهیم و فرضیه اصلی تحقیق را مشخص کنید. در این مرحله در چهار گام انجام می شود:

·         انتخاب مفاهیم اصلی تحقیق: با توجه به مطالعه اکتشافی انجام شده و نظریه انتخابی، مفاهیم اصلی که توضیح دهنده موضوع تحقیق می باشند، بایستی شناسایی و فهرست شود.

·         تعریف مفاهیم اصلی تحقیق: با توجه به دیدگاه نظری انتخاب شده، مفاهیم اصلی تحقیق تعریف می شود.

·         شناسایی ربطه میان مفاهیم اصلی تحقیق : با توجه به دیدگاه نظری تحقیق رابطه میان مفاهیم از حیث برهم کنش و روابط علی شناسایی می شود.

·         تدوین یک فرضیه: با توجه به پرسش تحقیق، چارچوب نظری گزینش شده و مفاهیم اصلی تحقیق، یک فرضیه به مثابه پاسخ احتمالی به پرسش تحقیق تدوین می شود.

6.       روش گردآوری اطلاعات:

راهنمایی: پس از آماده کردن پرسش اصلی تحقیق، انتخاب چارچوب نظری، تدوین فرضیه و مفاهیم اصلی ، بایستی روش گردآوری اطلاعات خود را مشخص کنید. برای انتخاب روش گردآوری اطلاعات می بایست به چارچوب نظری وفرضیه تحقیق توجه کنید.چه روشی بهترین ابزار برای گردآوری اطلاعات برای حمایت از چارچوب نظری و فرضیه تحقیق است. برای انجام این هدف می بایست دو گام طی شود:

·         ماهیت داده های مورد نیاز:  برای شناسایی روش گردآوری اطلاعات مناسب برای تحقیق، شما نیازمند به پاسخ به این پرسش هستید که : آیا برای اثبات یا رد فرضیه تحقیق شما نیازمند جمع آوری اطلاعات کمی یا کیفی هستید؟

·         انتخاب روش مناسب برای جمع آوری: با توجه به پاسخی که به پرسش گام اول می دهید، بایستی از میان روش های گردآوری اطلاعات کمی یا کیفی، یک روش را برای جمع آوری اطلاعات استفاده کنید.

تذکر: ممکن است شما در پاسخ به پرسش گام اول، احساس کنید هم به روش های کمی و هم کیفی برای اثبات یا رد فرضیه نیازمند هستید. در این صورت می توان روش ترکیبی (Mixed methods)استفاده کرد. در این شیوه، همزمان دو یا چند روش برای گردآوری اطلاعات استفاده می شود. در انتخاب این روش ها بایستی به سازگاری میان آنها و نحوه بهره گیری از اطلاعات گردآوری شده توسط هر روش برای تایید اطلاعات روش دیگر ، و نحوه بهره گیری از این اطلاعات متفاوت برای حمایت از فرضیه تحقیق توجه نمود.

7.       منابع تحقیق:

راهنمایی: در این بخش می بایست حداقل به دو دسته منابع اشاره گردد.

·         منابع مطالعه اکتشافی: منابع مطالعه اکتشافی شامل مقالات یا کتبی هستند، که در مرحله تدوین طرح پژوهش مورد مطالعه و بهره برداری قرار گرفته است.

·         منابع تکمیلی : منابع تکمیلی، مقال ها و کتاب هایی هستند، که پژوهشگر و دانشجو می بایست پس از تدوین طرح پژوهش مطالعه نماید، تا امکان اجرای طرح پژوهش و تدوین مقاله فراهم شود.